AKSIĞIN KÖYÜ
İl merkezine 27 km mesafede, 198 nüfuslu bir köydür. Köy konağı vardır. 5 adet su deposu, 8 adet köy çeşmesi mevcut olup içme suyu şebekesi vardır ve yeterlidir. Köy yolu asfalttır. Turşu kavurması meşhurdur, tarım ve hayvancılık yapılır.
CAMİDÜZÜ KÖYÜ
Osmanlı İmparatorluğu döneminde Ermeniler tarafından kurulan bir yerleşkedir. O dönemler yerleşkede kilise bulunduğu için “Kilise Düzü” olarak anılan köy azınlıkların ayrılması ve çevre yerleşkelerde bulunan Müslüman halkın buraya yerleşmesi sonucu Yuvacık’ın bir mahallesi statüsüne kavuşmuştur. 1954 yılında köy olmuş ve artık “Camidüzü Köyü” olarak bilinmektedir. İl merkezine 18 km mesafededir. Başiskele’nin nüfusu en az olan yerleşkelerden biri olan köy, engebeli bir araziye sahiptir. Köy konağı yoktur. 3 adet su deposu, 5 adet köy çeşmesi mevcut olup, içme suyu şebekesi vardır ve yeterlidir. Köy yolu asfalttır. Bölgede ağırlıklı olarak tarım ve hayvancılık yapılır.
DOĞANTEPE KÖYÜ
İl merkezine 10 km mesafede, Kullar beldesinin güneyinde kalan bir köydür. 1915 yılında Mücahit Azizağa tarafından Karatepe köyü ile Yuvacık köyü arasında kurulmuştur. 1952 yılında Kartepe köyünden ayrılarak “Doğantepe köyü” adını almıştır. Köy konağı vardır. 3 adet su deposu, 4 adet köy çeşmesi mevcut olup, içme suyu şebekesi vardır ve yeterlidir. Kanalizasyon şebekesi mevcuttur. İlçenin en büyük köyü olan Doğantepe nüfusunun büyük bir oranı Karadeniz kökenli olduğu için Karadeniz gelenekleri hâkimdir. Köy yolu asfalt olup, tarım ve hayvancılık yapılır. Besi çiftlikleri ve arıcılık önemlidir.
KAZANDERE KÖYÜ
1800’lü yılların sonlarına doğru kurulduğu öngörülen ve Osmanlı dokümanlarında “Kızgındere” olarak anılan köy, zamanla değişikliğe uğrayarak “Kazandere" olarak kalmıştır. Samanlı Dağları eteklerinde bulunan köy, il merkezine 24 km mesafede olup nüfusu 68'dir. Köyde köy konağı, iki adet su deposu, iki adet köy çeşmesi mevcut olup köyün içme suyu şebekesi vardır. Köy yolu asfalttır. Samanlı Dağları’nda yer alan Kungul Dağı, bölgenin en yüksek noktasıdır (1259m). Kungul yürüyüş parkuru, zor olmayan keyifli bir parkurdur. Aytepe'den başlayan parkur, Kungul Dağı eteklerinden geçerek Kazandere Köyü Parsık Mahallesi’nde sona erer. Köyde günümüzde de tarım ve hayvancılık yapılmaktadır.
SERİNDERE KÖYÜ
Köyde bulunan su kaynakları, yürüyüş yolları, kanyon, şelaleler ve alabalık tesisleri ile zengin bir turizm potansiyeline sahip bir yerleşkedir. Serindere halkı milli mücadelede önemli bir yere sahiptir. Yazılı kaynaklara göre; yerleşke halkı tarafından kurulan müfrezenin vatan kurtulana kadar düşmana karşı göğüs gerdiği anlatılır. 1950’li yıllarda 700’e kadar ulaşan köy nüfusu, büyük yerleşim yerlerine göçlerin artması sonucu azalmaya başlamıştır.
Serindere Köyü il merkezine 25 km mesafededir. Köyde bir adet köy konağı, bir adet su deposu, bir adet köy çeşmesi mevcut olup içme suyu şebekesi vardır. Köy yolu asfalttır. Bölgede ağırlıklı olarak buğday ve mısır üretimi mevcut olup az da olsa besicilik ve ormancılıkla da uğraşılır.
SERVETİYE CAMİ KÖYÜ
İl merkezine 26 km mesafede Başiskele’nin en geniş araziye ve yoğun nüfusa sahip yerleşkelerden biri olan köy, Samanlı Dağları eteklerinde bulunan en yeşil yörelerden biridir. Aytepe (Beşkayalar), Servetiye Cami ve Servetiye Karşı Köyü sınırlarındadır. Beşkayalar Tabiat Parkı, bilimsel ve eğitsel açıdan zengin çeşitliliğe sahip bir bitki örtüsü içerir. Manzara açısından da eşsiz doğal güzellikler sergiler.
Osmanlı-Rus savaşından sonra, devlet tarafından buraya yerleştirilen Mohti Lazlarca kurulduğu ve daha sonraları Gürcü kökenli vatandaşlarımızın da bu köye yerleştikleri bilinmektedir. Köyden ayrılan birkaç Rize kökenli aile, köyün tam karşı tepesine aynı isimle anılan yeni bir yerleşim birimi kurunca köylerin karıştırılmaması adına “Servetiye” adıyla ilk kurulan köye içindeki camiye atfen “Servetiye Cami”, karşı tepeye kurulan köye de “Servetiye Karşı” adları verilmiştir.
Köy, Beşkayalar Tabiat Parkı vadisine bakan bir dağ eteğine kurulmuştur. Bu sebeple temiz havası, bol su kaynakları ve muhteşem manzarası ile doğaseverler ve dağ yürüyüşçülerini cezbeder.
Köyde köy konağı, dört adet su deposu ve bir adet köy çeşmesi mevcut olup içme suyu şebekesi vardır. Menekşe Yaylası da bu yörededir. Servetiye Cami Köyü, Servetiye Müzesi’ne ev sahipliği yapmaktadır.
SERVETİYE KARŞI KÖYÜ
Servetiye Cami yerleşkesinden ayrılan birkaç Rize kökenli aile, köyün tam karşı tepesine aynı isimle anılan yeni bir yerleşim birimi kurunca köylerin karıştırılmaması adına “Servetiye” adıyla ilk kurulan köye içindeki camiye atfen “Servetiye Cami”, karşı tepeye kurulan bu köye de “Servetiye Karşı” adları verilmiştir. İzmit’in ilk su kaynaklarından olan Karakaya bu köyün sınırları içerinde yer alır.
Samanlı Dağları eteklerinde en yeşil yörelerimizden biri olan köy, Beşkayalar Tabiat Parkını da sınırlarına katarak, Servetiye Cami Köyü ile bağlantısını Osmanlı Dönemi’nden kalan kemerli bir taş köprü ile sağlar.
Gerek bitki örtüsü, gerekse yaban hayatı açısından eşsiz güzelliklere sahiptir. İl merkezine 27 km mesafede olan köyde köy konağı bulunmamaktadır.
Milli Mücadele’de Servetiye Cephesi ve bu cephedeki kahramanlıklar önemlidir (bkz. “Milli Mücadele’de Servetiye Cephesi”). Adına her yıl anma törenleri düzenlenen “Servetiye Cephesi” bu köyün sınırları içinde yer almaktadır. İstiklal Savaşı sırasında Servetiye Cami ve Servetiye Karşı Köylerindeki insanlar Yunan ve İngiliz ordularına karşı bu cephede omuz omuza vuruşarak işgal ordularının Sakarya Ovası’na inmesine izin vermemiş, Sakarya Meydan Muharebesi’nin kazanılmasına önemli katkıda bulunmuşlardır.
Osmanlı Dönemi’ne ait olan Servetiye Taş Cami bu köyde bulunmaktadır. Aynı zamanda köyde on adet su deposu ve on dört adet köy çeşmesi mevcut olup içme suyu şebekesi vardır. Karadeniz gelenekleri hâkimdir. Tarım ve hayvancılık yapılır.
TEPECİK
Başiskele’deki çoğu yerleşke gibi Karadeniz’den, özellikle de Trabzon civarından 1800’lü yıllarda bölgeye göç edenler tarafından kurulmuştur. Köyde tarım arazisi fazla bulunmamaktadır. Bahçe tarımı ve hayvan besiciliği ile uğraşan köy, aynı zamanda az sayıda arıcılık ve alabalık üreticiliğiyle de uğraşmaktadır.
Yerleşkede içi, minberi ve diğer müştemilatının el işçiliği ahşaptan, dış duvarları ise kesme taştan yapılan tarihi Tepecik Köyü Cami bulunmaktadır. Cami, Kültür ve Tabiat Varlıkları İl Müdürlüğü tarafından korunmaya alınmış ve Kocaeli Büyükşehir Belediyesi tarafından restore edilmiştir.
Kayaüstü ve Uzundere Yaylaları yerleşke içinde bulunmakta ve çok rağbet gören İn Önü Yaylası’na da yerleşke üzerinden ulaşılmaktadır. İl merkezine 30 km mesafede bulunan Tepecik Köyü’nde köy konağı, iki adet su deposu ve altı adet köy çeşmesi bulunmaktadır. İçme suyu şebekesi vardır.
